لاله واژگون گیاهی است بومی منطقه گستردهای از آناتولی ، فلات ایران و کوهپایه های هیمالیا آن را گُل اَشک و اشک مریم نیز نامیدهاند زیرا مقداری شبنم در بین این گلها جمع میشود و سپس از گل به پائین میچکد.
عمر این گیاه بسیار کوتاه است. گلدهی آن از اوایل اردیبهشت آغاز میشود و در فصل بارش پایان مییابد.
لاله واژگون از گیاهان علفی پیازدار و چندسالهاست که تاکنون ۱۵ گونه آن در ایران شناسایی شدهاست. گونه زرد کمرنگ متمایل به لیمویی این گلها موسوم به لاله گرگانی بین ۵۰ تا ۸۰ سانتیمتر ارتفاع دارد. فاصله کاشت 35 سانتیمتر ، خاک: مرطوب و غنی و دامنه های سنگلاخی و صخرهای ،حساسیت: مقاوم به سرما ، عمر گل: 3 هفته ، رنگ گلها: زرد، نارنجی، قهوه ای متمایل به قرمز، زنگوله ای ، برگها: کشیده و مجتمع ، ازدیاد: تقسیم بوته ، زمان گلدهی: فروردین و اردیبهشت در نواحی شمالی زاگروس و در مناطق جنوبی در اواسط تابستان ، زمان کاشت: شهریور، مهر، آبان ، زمان تقسیم بوته: شهریور و مهر
خواص دارویی این گیاه اصولاً در پیاز این گیاه است. پیاز این گیاه داروی مؤثری برای دردهای رماتیسمی و دردهای مفصلی و پاککننده دستگاه کبدی است. البته این گیاه جزء داروهای سمی است و مصرف آن باید زیر نظر پزشک باشد.
اثر ضددردی پیاز گیاه لاله واژگون به علت وجود موادی موسوم به آلکالوئیدهای ایمپریسین و فرتیسین در این گیاه است.
تاکنون شصت گونه از از این گیاه شناخته شدهاست. پیاز آن به صورت یک غده متورم، گوشتدار بوده و دارای مقدار زیادی نشاسته و چندین عامل دارویی است و چون تازه باشد سمی بوده و قابل خوردن نیست، ولی در چین سمیت آن را گرفته و در آشپزی از آن استفاده میکنند.
این گل در ابتدا توسط گیاه شناس یونانی تئوفرستوس(Theopharastus)، دیانتوس (Dianthus) نامیده شد که گل بومی منطقه خاور نزدیک است.
برخی از محققین بر این باورند که نام میخک از کلمه تاجگذاری یا تاج خورشید گرفته شده است
درخت میخک بومی جزایر اندوزی و اقیانوسیه است و به علت زیبایی خاصی که دارد امروزه در بشتر نقاط دنیا به عنوان درخت زینتی پرورش داده می شود. میخک درختی است کوچک و مخروطی شکل که برگهای آنها هیچ وقت زرد نمی شود و در تمام طول سال سبز است.
طرز کاشت:
خزانه کاری: در اواخر زمستان یا از اوایل تا اواخر بهار در زمین نرم خزانه به طور تنگ بذر افشانی
کرده و روی بذرها را با قشر نازکی از خاک می پوشانیم.
نشا کاری: از اواسط بهار تا اوایل تابستان به فاصله ۲۵×۲۵ سانتیمتر در زمین اصلی نشا می کنیم.ـ
کاشت مستقیم: بذر میخک را در بهار روی خطوطی به فاصله ۲۵ سانتیمتر به طور تنگ کاشته و
پس از رشد ، فاصله بوته ها را در روی خطوط کاشت به ۲۵ سانتیمتر می رسانیم.
آب و هوا: به نور و محل آفتابگیر و آبیاری منظّم نیاز دارد
خاک: خاک رسی - شنی آهکی مخلوط با خاک برگ پوسیده.
زمان گل دهی: از اواخر بهار تا پاییز گل می دهد.
اسانس میخک دارای اوژنول، کاربوفلین، الکل، بنزیلیک، بنزوات دموتیل، فورفوول و اتیلن می باشد اوژونول که ماده اصلی میخک می باشد، آرام کننده و ضد عفونی کننده از آن در دندان پزشکی برای آرام کردن درد دندان استفاده می شود.
ـ خواص طبیعی گل میخک: خشک شده غنچه درخت از دو هزار سال بیش به عنوان ادویه به کار می رفته است. از نظر طب قدیم ایران میخک خیلی گرم و خشک است و دارای خواص بسیاری است.
ـ برای رفع دندان درد و گوش درد یک قطره از اسانس میخک و یا روغن آن را روی دندان بمالید و یا در گوش بچکانید.
ـ میخک تقویت کننده مغز می باشد و کسانی که حافظه ضعیف دارند باید از دم کرده میخک استفاده کنند.
ـ میخک از سرطان جلوگیری کرده و حتی درمان کننده سرطان می باشد.
ـ حالت تهوع و استفراغ را برطرف می کند، بدین منظور می توان 2 قطره از اسانس میخک را در یک لیوان ریخت و نوشید و یا از یک فنجان دم کرده میخک استفاده کرد.
ـ برای رفع سردرد مفید است.
ـ ضعف اعصاب را درمان می کند.
ـ در برطرف کردن فلج و لقوه مؤثر است.
ـ برای رفع تنگی نفس مفید است.
ـ جویدن میخک بوی بد دهان را برطرف می کند ولی مواظب باشید که با زبان تماس نگیرد زیرا باعث سوزش زبان می شود.
ـ کسانی که مبتلا به بیماری وسواس هستند برای درمان آن باید میخک بخورند.
ـ مقوی معده و جهاز هاضمه است .
کبد و کلیه را تقویت می کند.
ـ سکسکه را برطرف می کند.
ـ کسانی که قطره قطره ادرار می کنند برای درمان آن باید چای میخک بنوشند.
ـ برای درمان غذایی و تقویت رحم باید از 4 گرم میخک، هر روز به طور مرتب استفاده نمود.
ـ میخک اشتها آور است و بدن را تقویت می کند.
ـ میخک ضد عفونی کننده بسیار خوبری است و می توان از آن به عنوان کمپرس برای شستشوی زخم ها استفاده کرد.
ـ برای آسان کردن زایمان خانم های حامله باید در ماههای آخر بارداری هر روز چای میخک استفاده کنند و حتی در اتاق های زایمان نوشیدن چای میخک، زایمان را تسهیل می کند.
میخک تب بر و کرم کش است و داروی کرم کش